Herfstequinox: wat is het en wat merk je ervan?
Misschien heb je wel eens van de herfstequinox gehoord maar wat wordt nu precies met deze term bedoelt? En wat merken we eigenlijk precies van dit jaarlijks terugkerende moment op onze kalender? In dit artikel lees je meer of de equinoxen, de komst van de herfst en de komst van de lente én lees je hoe je het aanbreken van de herfstmaanden kunt vieren.
Wat is de herfstequinox?
De herfstequinox valt ieder jaar op of rond 21 september en wordt daarom ook wel de septemberequinox genoemd. Nog een andere benaming is de herfstnachtevening. Tijdens de septemberequinox komt de zon precies in het oosten op en gaat de zon precies in het westen onder. Op deze dag staat de zon loodrecht boven de evenaar. Dit gebeurt maar twee keer per jaar. De andere dag waarop dit plaatsvindt is tijdens de lente-equinox, ook wel de maartequinox of de lentenachtevening genoemd. Deze equinox valt jaarlijks op of rond 21 maart. Op deze twee dagen duren de dag en nacht ruwweg even lang.
De herfstequinox kondigt de herfst aan, de lente-equinox luidt de lente in. De namen van de equinoxen zijn echter maar relatief. Woon je bijvoorbeeld op het zuidelijk halfrond dan brengt de equinox van maart juist de komst van het herfstseizoen en breekt de lente aan bij de septemberequinox. Op de Noordpool betekent de septemberequinox de start van in duisternis gehulde dagen terwijl op de Zuidpool juist maanden van licht aanbreken. De equinoxen luiden, afhankelijk van waar je je op de aardbol bevindt, dus jaargetijden in die per regio heel verschillend zijn.
Winterpunt: einde van het najaar
De equinox in september markeert voor het noordelijk halfrond dus de komst van het najaar. De zomerperiode is hiermee afgelopen al kunnen we zeker nog wel eens een nazomerse warme dag ervaren in de herfst. In ieder geval zullen we merken dat de bladen aan de bomen gaan verkleuren en de dagen korter worden. In de natuur wordt er gehamsterd. Het is dan ook de tijd van het jaar voor het binnenhalen van de laatste oogst en het aanleggen van een voorraad voor de wintermaanden. Zo werken we vanaf de herfstequinox toe naar het winterpunt, de kortste dag van het jaar.
Deze kortste dag valt jaarlijks op of rond de 21ste van december. Het is het moment van de winterzonnewende. Het winterpunt van 2019 viel op 22 december en dit jaar zal dit op 21 december 2020 zijn. Het winterpunt betekent het einde van het najaar. Vanuit hier volgt met het verstrijken van de maanden de komst van het voorjaar, ingeluid met de lente-equinox. De langste dag van het jaar valt voor het noordelijk halfrond op of rond 21 juni. Dit is het zomerpunt en vanuit de zomerzonnewende gaan we weer richting de herfstequinox. Wanneer deze septemberequinox aanbreekt is de cirkel van de jaargetijden rond. Dit ritme herhaalt zich al miljoenen jaren.
Het ritme van de seizoenen
De seizoenen wisselen elkaar jaarlijks af in een vast ritme. Tegenwoordig staan we daar wel eens wat minder bij stil maar het afsluiten van het ene jaargetijde en het begin van het volgende seizoen is best iets om te eren en te vieren. Op verschillende manieren wordt dit dan ook al eeuwenlang gedaan door mensen overal ter wereld. Bijvoorbeeld met oogstfeesten. De overgang van de zomer naar de herfst, aangekondigd door de herfstequinox, kun je overal om je heen zien gebeuren. Ook als je in een grote stad woont en iets minder dicht op de natuur zit. Zo zul je ook in de stad merken dat de dagen korter worden. Verder verandert het aanbod in je lokale supermarkt met de komst van de herfstoogst. En wat te denken van de plantjes op je stadsbalkon bijvoorbeeld, ook voor deze planten komt er langzaam een einde aan een periode van groei.
In het kleurrijke najaar is het heerlijk om de natuur in te trekken en je omgeving te observeren. Zoals altijd valt hier van alles te zien en te bewonderen. Naast prachtige getooide bomen kun je diertjes zoals egels en eekhoorns druk in de weer zien in deze tijd van het jaar. Nootjes en zaden zijn er in overvloed te vinden en hiermee worden wintervoorraden aangelegd. Paddenstoelen zijn er het hele jaar door maar toch horen ze wel echt bij de herfst omdat ze zo goed gedijen op vochtige grond. In onze supermarkten duiken pompoenen in dit seizoen veel op. Daarnaast zijn ook appels, peren en walnoten volop te verkrijgen.
Hoe vier jij de herfst?
Het vieren van de herfstequinox en de komst van het najaar kun je al doen met het maken van een mooie natuurwandeling bijvoorbeeld. Deze tijd van het jaar maakt het bos extra levendig. Het is dan ook niet zo gek dat veel mensen juist in dit seizoen de bossen in trekken om hier volop van te genieten. Verzamel je daarbij wat kastanjes, beukennootjes en mooie bladeren dan kun je daarmee later weer leuke herfstdecoraties maken. Je kunt ook thuis een stokje wierrook branden, passend bij deze tijd van het jaar. Kies bijvoorbeeld voor jeneverbes of sandelhout. Je kunt het seizoen eveneens heel goed vieren door met herfstoogst te koken en te bakken. Denk hierbij aan lekkere appeltaarten, pompoensoep, notenkoekjes en maisbrood bijvoorbeeld.
Naast het hebben van aandacht voor alles wat er om je heen gebeurt, is het soms ook goed de blik even naar binnen te richten. De herfst is een mooie tijd om de balans op te maken en te bekijken waar je staat. Wat heb je geoogst? Waar ben je dankbaar voor? En waar zou wel zonder kunnen? De herfst is bij uitstek een seizoen om met al je zintuigen te beleven. Alleen of samen. Het is de tijd van het jaar om de kaarsjes weer aan te steken en lekker warm bij de kachel weg te kruipen met een fijn boek bijvoorbeeld. Of om gezellig met elkaar in de keuken te staan. Het is toch heerlijk om met de geur van kaneel in je neus een lekkere taart van herfstappeltjes te bakken. Als je deze activiteiten met oprechte aandacht uitvoert, dan waardeer het seizoen aangekondigd door de herfstequinox misschien nog wel meer.